Башҡортостанда иҫке йортто һүткәндә боронғо хазина табылған

Башҡортостандың Әбйәлил районында иҫке өйҙө һүткәндә башҡорт ҡатын-ҡыҙҙарының боронғо биҙәүесе табылған.

«Башинформ» агентлығына Яңауыл ауылынан Мәҙинә Яҡупова һөйләүенсә, туғандары һаҡалды Асҡар ауылында элек өләсәләре Мәфтуха (ире буйынса Сөләймәнова) йәшәгән ташландыҡ йортта тапҡан.

«Өләсәйебеҙ 1906 йәки 1910 йылда тыуған. Ул беҙгә йыш ҡына бәләкәй сағында апаһы менән бергә кулактарҙы ситкә һөргән осорҙа өйҙөң мөйөшөнә ҡиммәтле биҙәүес йәшереп ҡалдырыуҙары тураһында һөйләй торғайны», — ти ханым.

Шуны билдәләп үтергә кәрәк: элек башҡорт ҡыҙҙары селтәрҙе ғаиләлә булған ҡиммәтле әйберҙәр – көмөш тәңкәләр, сулпылар, мәрйендәр, сәйләндәр, ҡабырсаҡтар менән семәрләп теккән. Селтәр төрлө райондарҙа төрлөсә – һаҡал, селтәр, яға, муйынса тип йөрөтөлгән. Уға ҡарап, башҡорттарҙың йәшәгән төбәге, социаль хәле билдәләнгән. Ҡайһы бер биҙәүестәр бер ат йәки һыйыр хаҡына торошло булған.

Ауыр йылдарҙа ҡиммәтле ғаилә ҡомартҡыһын һаҡлап ҡалыу өсөн ҡыҙҙар әсәләре теккән селтәрҙе сепрәккә төрөп, өйҙөң бүрәнәһе араһына ҡыҫтырып ҡуйған. Шунан һуң ғаилә икенсе ауылға күсеп киткән, уларҙың йортонда башҡа кешеләр йәшәгән, һуңынан өйҙә янғын сыҡҡан, ә һуңғы йылдарҙа бөтөнләй ташландыҡҡа әүерелгән. Ошо йылдар буйына улар йәшерелгән биҙәүес тураһында онотмаған, ләкин береһе лә әсәләренең селтәрен эҙләп ҡарарға ҡыймаған. Мөмкинлек килеп сыҡмаған. Өләсәләре Мәфтуха 1986 йылда 83 йәшендә донъя ҡуйған.

Бына күп йылдар үткәс, ҡомартҡы табылған, шуныһы ғәжәп: ул бөтөн көйө һаҡланған. Шулай ҙа селтәрҙең нигеҙе серегән, муйынсаҡтары, мәрйендәре һәм тәңкәләре ҡойолоп тора, ләкин ошондай ҡиммәтле мираҫтың табылыуы бик мөһим, ти Мәҙинә. Һаҡал XIX быуат аҙағындараҡ тегелгән тип фаразлана, әммә унда боронғораҡ – 1794 йылғы тәңкәләр ҙә бар.

Хәҙер биҙәүес Мәҙинәнең өлкән апаһында. Ханымдар биҙәүесте реставрацияларға һәм вариҫтарына иҫтәлек итеп ҡалдырырға теләй.

Сығанаҡ һәм фото: http://www.bashinform.ru/bash/1388087/